สหรัฐฯ ได้เพิ่มความพยายามในการป้องกันความเสี่ยงจากการควบคุมการส่งออกแร่แรร์เอิร์ธของจีน ซึ่งเป็นซัพพลายเออร์รายใหญ่ที่สุดของโลก ผ่านข้อตกลงที่ลงนามเมื่อวันอาทิตย์กับหลายประเทศในเอเชีย อาทิ มาเลเซีย ไทย และล่าสุดคือญี่ปุ่น รวมถึงข้อตกลงหนึ่งที่ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าจะให้ผลได้ค่อนข้างเร็ว
บันทึกความเข้าใจระหว่างสหรัฐฯ กับมาเลเซียและไทยเป็นการกรุยทางสำหรับการเพิ่มการส่งออกแร่ธาตุสำคัญให้กับภาคยานยนต์ การป้องกันประเทศ และผู้ผลิตฮาร์ดแวร์ไฮเทคของสหรัฐฯ หลังจากที่สหรัฐฯ บรรลุกรอบข้อตกลงกับออสเตรเลียมูลค่า 8.5 พันล้านดอลลาร์สหรัฐไปเมื่อเร็วๆ นี้
อย่างไรก็ดี ชาร์ล จาง ศาสตราจารย์ด้านการเงินจากมหาวิทยาลัยฟู่ตั้นในเซี่ยงไฮ้เผยว่า ข้อตกลงทั้งสองฉบับยังต้องการการสนุบสนุนด้านอุตสาหกรรมและเวลาเพื่อพัฒนาศักยภาพในการดำเนินการก่อนที่วัตถุดิบจะไปถึงมือผู้ซื้อในสหรัฐฯ ในปริมาณมาก
แต่ถึงอย่างนั้น บรรดานักวิเคราะห์มองว่า ข้อตกลงทั้งสองฉบับอาจช่วยให้สหรัฐฯ ลดการพึ่งพาจีนได้ในที่สุดหากข้อพิพาททางการค้ายืดเยื้อ ซึ่งขณะนี้จีนสั่งจำกัดการส่งออกแร่ธาตุสำคัญไปยังสหรัฐฯ แล้ว
ข้อมูลของศูนย์วิจัยและวิเคราะห์นโยบายด้านการต่างประเทศและความมั่นคงแห่งสหรัฐอเมริกา (CSIS) ระบุว่า จีนครองสัดส่วน 70% ของการขุดแร่แรร์เอิร์ธทั่วโลก และ 90% ของแร่ที่ถลุงแล้ว
จอน ไฮคาวี ประธานบริษัท Stormcrow Capital ที่ปรึกษาอุตสาหกรรมในโตรอนโตเผยว่า ผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้าของสหรัฐฯ ต้องพึ่งพาแร่แรร์เอิร์ธอย่างมาก “หากพวกเขาได้รับวัตถุดิบเหล่านั้นจากมาเลเซียและไทย ซึ่งหมายความว่าสหรัฐฯ วางแผนอย่างเป็นรูปธรรมในการซื้อวัตถุดิบเหล่านั้นในสัญญาระยะยาว และมาเลเซียและไทยเดินหน้าถลุง เมื่อนั้นข้อตกลงก็จะช่วย”
เฉินจื้ออู่ ศาสตราจารย์ด้านการเงินจากมหาวิทยาลัยฮ่องกงมองว่า “นี่เป็นกลยุทธ์ป้องกันความเสี่ยงที่ดีเสมอสำหรับสหรัฐฯ มันเป็นความจริงง่ายๆ ที่ว่าประเทศอื่นๆ จะไม่อยากตกอยู่ภายใต้การดำเนินการอื่นๆ ของเจ้าหน้าที่จีนในอนาคต”
เมื่อช่วงต้นเดือนที่ผ่านมา ทางการจีนขยายการควบคุมการส่งออกแร่แรร์เอิร์ธ เทคโนโลยี และสินค้าหรือเทคโนโลยีที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ทั้งในเชิงพาณิชย์และในเชิงการทหาร ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสงครามการค้ากับสหรัฐฯ แต่การบังคับใช้อาจผ่อนคลายลงหลังการพูดคุยกับสหรัฐฯ ในกัวลาลัมเปอร์เมื่อช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา และการพบปะกันระหว่างประธานาธิบดีของสหรัฐฯ และจีนในสัปดาห์นี้ ตามที่ สกอตต์ เบสเซ็นต์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังของสหรัฐฯ บอกใบ้ไว้
จางจากมหาวิทยาลัยฟู่ตั้นเผยว่า ข้อตกลงระหว่างสหรัฐฯ และประเทศอื่นๆ อาจเพิ่มอำนาจต่อรองให้สหรัฐฯ ต่อจีน แม้ว่าผลประโยชน์จะคุ้มค่าในระยะยาวก็ตาม “การประกาศข้อตกลงระหว่างออสเตรเลีย มาเลเซีย และไทยมีจุดมุ่งหมายเพื่อลดอำนาจต่อรองของจีน”
อย่างไรก็ดี จีนไม่จำเป็นต้องกังวลในตอนนี้ เนื่องจากจีนยังมี “ห่วงโซ่อุปทานที่มีเสถียรภาพมากที่สุดและถูกที่สุด”
Photo by ANDREW CABALLERO-REYNOLDS / AFP, SUO TAKEKUMA / POOL / AFP
