องค์การสหประชาชาติเผยผลศึกษาล่าสุดเมื่อวันศุกร์ (17 ต.ค.) ที่ผ่านมา ชี้ว่า คนยากจนร้อยละ 80 ของโลก หรือประมาณ 900 ล้านคน ต้องเผชิญกับภัยคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ทวีความรุนแรงขึ้น
ภาระหนักของคนยากจน
"ไม่มีใครรอดพ้นจากผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เพิ่มความถี่และแรงขึ้น เช่น ภัยแล้ง น้ำท่วม คลื่นความร้อน และมลพิษทางอากาศ แต่คนยากจนในหมู่เราเป็นผู้ที่เผชิญกับผลกระทบที่รุนแรงที่สุด"
— เฮาเลียง ซู รักษาการผู้บริหารโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ กล่าวในแถลงการณ์
ผลการศึกษาประจำปีที่เผยแพร่โดยโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติร่วมกับสถาบันความยากจนและการพัฒนามนุษย์แห่งมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด พบว่า มีประชากร 1.1 พันล้านคน หรือประมาณร้อยละ 18 จากประชากร 6.3 พันล้านคนใน 109 ประเทศที่ศึกษา ตกอยู่ในภาวะ "ความยากจนหลายมิติแบบเฉียบพลัน" โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น อัตราการตายของทารก การเข้าถึงที่อยู่อาศัย การสุขาภิบาล ไฟฟ้า และการศึกษา
ตัวอย่างจากชุมชนกัวรานี
รายงานยกตัวอย่างกรณีของริคาร์โด สมาชิกชุมชนพื้นเมืองกัวรานีที่อาศัยอยู่นอกเมืองซานตาครูซ เด ลา เซียร์รา เมืองใหญ่ที่สุดของโบลิเวีย ริคาร์โดซึ่งมีรายได้เพียงเล็กน้อยจากการเป็นลูกจ้างรายวัน อาศัยอยู่ในบ้านหลังเล็กกับคนอีก 18 คน รวมทั้งลูกสามคน พ่อแม่ และญาติคนอื่น
บ้านหลังนี้มีห้องน้ำเพียงห้องเดียว ครัวที่ใช้ไม้และถ่านหิน และเด็กไม่มีใครได้เข้าโรงเรียน "ชีวิตของพวกเขาสะท้อนความเป็นจริงหลายมิติของความยากจน" รายงานระบุ
พื้นที่เสี่ยงสูงและการแพร่กระจาย
สองภูมิภาคที่ได้รับผลกระทบจากความยากจนอย่างรุนแรง คือ แอฟริกาใต้สะฮารา และเอเชียใต้ ซึ่งยังมีความเสี่ยงสูงต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ รายงานเน้นย้ำถึงความเชื่อมโยงระหว่างความยากจนกับการเผชิญภัยสิ่งแวดล้อม 4 ประเภท ได้แก่ ความร้อนรุนแรง ภัยแล้ง น้ำท่วม และมลพิษทางอากาศ
ผู้เขียนรายงานชี้ว่า ครัวเรือนที่ยากจนมีความอ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นพิเศษ เนื่องจากหลายคนพึ่งพาอาชีพที่มีความเสี่ยงสูง เช่น การเกษตรและแรงงานนอกระบบ เมื่อภัยต่างๆ เกิดขึ้นซ้อนทับกันหรือซ้ำแล้วซ้ำเล่า จะทำให้ความด้อยโอกาสที่มีอยู่แล้วรุนแรงยิ่งขึ้น
ความท้าทายและแนวทางแก้ไข
ผลตาม การศึกษาพบว่า ประชากร 887 ล้านคน หรือเกือบร้อยละ 79 ของคนยากจน เผชิญกับภัยคุกคามอย่างน้อยหนึ่งประเภท โดย 608 ล้านคนประสบกับความร้อนรุนแรง, 577 ล้านคนได้รับผลกระทบจากมลพิษ, 465 ล้านคนจากน้ำท่วม, และ 207 ล้านคนจากภัยแล้ง
เฮาเลียง ซู เสริมว่า การประชุมสุดยอด COP30 ของสหประชาชาติที่บราซิลในเดือนพฤศจิกายนนี้ "เป็นโมเมนต์สำหรับผู้นำโลกที่จะมองการดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศให้เป็นการดำเนินการต่อต้านความยากจน"
รายงานสรุปว่า การตอบสนองต่อความเสี่ยงที่ซ้อนทับกันต้องให้ความสำคัญกับทั้งผู้คนและดาวเคราะห์ และเหนือสิ่งอื่นใด ต้องเปลี่ยนจากการรับรู้สู่การดำเนินการอย่างรวดเร็ว
