แรงงานต่างด้าวชาวกัมพูชาหลายแสนคนกำลังเดินทางกลับบ้านจากประเทศไทย ด้วยความสงสัยว่าจะดำรงชีวิตต่อไปได้อย่างไรหลังจากลาออกจากงานที่สามารถทำให้ส่งเงินกลับไปให้ครอบครัวได้
ครี พัฒน์ คนงานฟาร์มไก่วัย 56 ปีเล่าว่า เขาเริ่มเก็บสัมภาระหลังจากอ่านโพสต์บนเฟซบุ๊กของนายกรัฐมนตรี ฮุน มาเนต ที่เรียกร้องให้แรงงานกลับกัมพูชา
“ผมไม่รู้เลยว่าการสู้รบจะหยุดลงจริงๆ หรือเปล่า และเมื่อชาวกัมพูชาในไทยมีจำนวนน้อยลงเรื่อยๆ ผมจึงรู้สึกกังวล” ครีกล่าวขณะนั่งอยู่บนบันไดพร้อมกระเป๋าสัมภาระใบใหญ่สองใบและพัดลมไฟฟ้าตัวใหญ่ “ผมไม่อยากเป็นผู้อพยพชาวกัมพูชาคนสุดท้ายในไทย ผมรู้สึกกลัวเพราะความขัดแย้งที่ชายแดน คนกัมพูชาหลายคนที่ผมรู้จักที่ทำงานในประเทศไทยเดินทางออกไปแล้ว ทุกวันนี้มีคนเดินทางออกมากขึ้นเรื่อยๆ” ครีเล่า
เหตุผลที่ผลักดันให้ชาวกัมพูชาหลบหนีออกจากประเทศไทยมีหลากหลาย นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชนรายงานว่า แรงงานข้ามชาติบางคนถูกกลุ่มวัยรุ่นไทยทำร้ายร่างกาย ส่วนคนอื่นๆ ต่างวิตกกังวลกับข่าวลือที่ไม่มีมูลความจริงว่ารัฐบาลกัมพูชาจะยึดที่ดินและเพิกถอนสัญชาติ หากพวกเขาไม่กลับบ้านภายในกลางเดือนสิงหาคม
กระทรวงแรงงานและฝึกอบรมวิชาชีพของกัมพูชาประเมินว่า มีชาวกัมพูชา 1.2 ล้านคนทำงานอยู่ในไทยเมื่อข้อพิพาทชายแดนเริ่มทวีความรุนแรงขึ้นในเดือนมิถุนายน ประมาณการดังกล่าวแตกต่างกันไป แต่ ซุน เมสา โฆษกกระทรวงแรงงานกล่าวว่า มีอย่างน้อย 780,000 คน หรือประมาณ 65% ที่เดินทางกลับประเทศกัมพูชาแล้ว
ซุนเผยว่า คนงานสามารถหางานที่มีค่าตอบแทนและสวัสดิการเท่าเทียมกันในบ้านเกิดได้ แต่แรงงานหลายคนที่จำใจทิ้งบ้านเกิดไปทำงานที่ประเทศไทยเพราะความยากจนหรือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ต่างแสดงความสงสัยในคำพูดนี้
ทุค ฮุย วัย 26 ปี ซึ่งลาออกจากงานที่โรงงานเครื่องหนังทางตอนใต้ของกรุงเทพฯ ซึ่งทำให้เธอสามารถส่งเงิน 70-100 ดอลลาร์สหรัฐฯ กลับไปให้พ่อแม่ของเธอได้เดือนละครั้งเล่าว่า “ตอนนี้ฉันกลับมาแล้ว คงไม่มีรายได้สักพัก และนั่นจะทำให้ครอบครัวของฉันตกอยู่ในสถานการณ์ที่เลวร้ายจริงๆ ฉันเป็นคนสุดท้ายในกลุ่มพี่น้องที่ยังโสด หมายความว่าฉันมีหน้าที่เลี้ยงดูพ่อแม่ ฉันไม่รู้ว่าจะทำแบบนั้นได้อย่างไรในเมื่อตอนนี้ฉันกลับมาบ้านแล้ว”
ทุค ฮุย เล่าว่า การทะเลาะเบาะแว้งเล็กๆ น้อยๆ ระหว่างคนงานชาวกัมพูชาและไทยในโรงงาน และเสียงวิงวอนขอให้กลับบ้านทุกคืนของแม่เป็นปัจจัยที่ทำให้เธอตัดสินใจลาออก ปัจจัยสำคัญคือคำกล่าวอ้างของ ฮุน เซน อดีตนายกรัฐมนตรีกัมพูชาผู้ทรงอิทธิพลว่าไทยกำลังเตรียมที่จะรุกราน
“ตอนนี้ฉันกลับมาบ้านแล้ว ฉันจะทำอะไรเพื่อหาเลี้ยงชีพ?” ทุค ฮุย ตั้งคำถาม
แรงงานข้ามชาติมีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมการเกษตร การก่อสร้าง และการผลิตของประเทศไทย แรงงานเหล่านี้ส่งเงินกลับประเทศเกือบ 3,00 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี ตามข้อมูลของกระทรวงแรงงาน
นาธาน กรีน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านภูมิศาสตร์ มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์กล่าวว่า การสูญเสียรายได้อาจสร้างความเสียหายร้ายแรงต่อครอบครัวที่ต้องพึ่งพารายได้ดังกล่าวเพื่อจัดการหนี้สินจำนวนมาก “ความขัดแย้งเช่นนี้แสดงให้เห็นว่าวิถีชีวิตของแรงงานต่างด้าวชาวกัมพูชานั้นเปราะบางเพียงใด”
Photo by Chor Sokunthea / AFP
