ฟาร์มตัวอย่างบ้านขุนแตะ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ “ฟาร์มตัวอย่างแห่งแรกของไทย” ภายใต้ร่มพระบารมีพระพันปีหลวง

บนยอดดอยสูงของตำบลดอยแก้ว อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ คือที่ตั้งของฟาร์มตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง บ้านขุนแตะ พระราชดำริเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2540 ทรงจัดตั้งเป็นฟาร์มตัวอย่างแห่งแรกของประเทศไทย เพื่อเปลี่ยนพื้นที่ปลูกฝิ่นให้กลายเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านอาชีพและความพอเพียงของราษฎรบนพื้นที่สูง เพื่อให้มีงานทำ มีรายได้ และอยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างยั่งยืน

หนึ่งในโครงการสำคัญที่ทรงวางรากฐานไว้ คือการปลูกต้นหม่อนและเลี้ยงไหม ที่พระองค์ทรงปลูกต้นหม่อนพันธุ์ศรีสะเกษ 33 ต้นแรกไว้ด้วยพระหัตถ์ในฟาร์มแห่งนี้ และพระราชทานต้นพันธุ์หม่อนแก่ราษฎรด้วยพระองค์เอง

ชิดชนก แสนมนตรี ชาวบ้าน ดำบลดอยแก้ว อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ กล่าวว่า ในอดีตชาวบ้านที่นี่ไม่มีอาชีพ ประกอบกับอาศัยอยู่บนดอยสูง อาชีพเดียวที่มีก็คือการปลูกฝิ่น หลังจากที่รัฐบาลมีการปราบปราม ก็ทำให้ชาวบ้านหลายพื้นที่บนดอยสูงรวมถึงพื้นที่แห่งนี้ไม่มีอาชีพอีกเลยเพราะไม่มีความรู้ในการต่อยอดไปประกอบอาชีพอื่น ทำได้เพียงอาชีพเกษตรกรรมเท่านั้น

"หลังจากที่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เข้ามาส่งเสริมอาชีพให้กับชาวบ้าน โดยเฉพาะการปลูกหม่อนเลี้ยงไหม ซึ่งตอนที่ตนนั้นได้รับพันธุ์ต้นหม่อน ก็นำไปปลูกในหมู่บ้าน เพื่อสร้างอาชีพให้กับตัวเองและครอบครัวรวมถึงคนในชุมชน ซึ่งการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมโดยเฉพาะต้นหม่อนนั้นทำได้หลายอย่าง ทั้งทำชา และเลี้ยงตัวหม่อนไหม ถือว่าเป็นหนึ่งในอาชีพที่มั่นคง พอเพียง สามารถเลี้ยงครอบครัวได้อย่างยั่งยืนโดยที่ไม่ต้องหันกลับไปปลูกฝิ่นอีกเลย"

ด้าน ชนิตา รัตน์ธัชวรรณ ชาวบ้านดอยแก้ว อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ เปิดเผยว่า รู้สึกซาบซึ้งในพระมหากรุณาที่คุณอย่างยิ่ง ที่พระองค์ ได้เสด็จมาในพื้นที่ของหมู่บ้านก่อตั้งฟาร์มตัวอย่างแห่งแรกของประเทศไทย และช่วยเหลือราษฎรบนดอยสูง โดยเฉพาะชาวเขาที่นี่ได้มีอาชีพอย่างมั่นคง

"ก็รู้สึกดีใจมากที่สุด เพราะถือว่าเป็นการพลิกชีวิต ให้กลับมามีอาชีพที่สุจริต และภูมิใจที่ได้เป็นเกษตรกร ในการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมเพราะต้นหม่อนนั่นถือว่ามีประโยชน์อย่างมาก รวมถึงยังประกอบอาชีพต่อยอดจากต้นหม่อนโดยการนำใยหม่อน มาย้อมสีก่อนจะมีการนำไปทอผ้า จนเป็นเอกลักษณ์ของชาวไทยภูเขาที่นี่"

 ขณะที่ ศรีวิไล ดวงใจไพวัลย์ ประธานกลุ่มทอผ้าบ้านขุนแตะ กล่าวว่า ตั้งแต่เราเปลี่ยนอาชีพมาปลูกหม่อนเลี้ยงไหม ต้นหม่อนเหล่านั้นได้กลายเป็นต้นไม้แห่งความหวัง ของชาวบ้านขุนแตะ เพราะไม่เพียงให้ใบเลี้ยงไหม แต่ยังต่อยอดหม่อนผลสด ผลิตเป็นชาใบหม่อน และผลิตภัณฑ์จากหม่อนที่สร้างรายได้ให้ราษฎรในหมู่บ้าน

ต่อมา กรมหม่อนไหม โดยศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เชียงใหม่ ได้เข้ามาสานต่อพระราชดำริอย่างต่อเนื่อง ด้วยการส่งเสริมองค์ความรู้เรื่องการปลูกหม่อน การเลี้ยงไหม การย้อมสีธรรมชาติจากพืชในท้องถิ่น และการทอผ้าด้วยกี่เอวแบบพื้นบ้าน

นอกจากนี้ ยังมีโครงการสร้างทายาทหม่อนไหมในโรงเรียนบ้านขุนแตะ ถ่ายทอดองค์ความรู้แก่เยาวชนรุ่นใหม่ ให้เรียนรู้ตั้งแต่การปลูกหม่อน เลี้ยงไหม ย้อมเส้นไหม และทอผ้า เพื่อสืบสานพระราชปณิธานของพระองค์

สำหรับผลิตภัณฑ์จากผ้าทอมือของกลุ่มสตรีบ้านขุนแตะ ที่ได้รับการส่งเสริมโดยศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เชียงใหม่ ล้วนเกิดจากพระเมตตาที่ทรงมีพระราชปณิธานให้ศิลปะการทอผ้าไม่เลือนหาย ชาวบ้านได้พัฒนาฝีมือจนมีโอกาสทอผ้าเบื้องหน้าสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในครั้งที่เสด็จเยือนในพื้นที่ และได้รับพระราชทานคำชื่นชมอย่างหาที่สุดมิได้

ปัจจุบันกลุ่มสตรีบ้านขุนแตะยังคงรวบรวมผ้าทอมือ ส่งเข้ากองงานศิลปาชีพเป็นประจำ และจะได้รับพระราชทานเงินตอบแทนปีละ 2 ครั้ง ทำให้มีรายได้เลี้ยงครอบครัว และมีกำลังใจสืบสานหัตถกรรมผ้าทอด้วยหัวใจของความจงรักภักดี ที่เปลี่ยนชีวิตราษฎรบนดอยให้ยืนหยัดได้อย่างสง่างามใต้ร่มพระบารมี