ทีมนักชีววิทยานานาชาติค้นพบตุ๊กแกสายพันธุ์ใหม่ 3 ชนิดในภูมิประเทศเขาหินปูนกัมพูชาภายในคืนเดียว เผยให้เห็นความหลากหลายทางชีวภาพที่น่าทึ่งและความเสี่ยงจากการขุดเหมืองปูนซีเมนต์ที่ขยายตัวอย่างรวดเร็ว
Pablo Sinovas ผู้อำนวยการประจำประเทศกัมพูชาขององค์กร Fauna & Flora กล่าวว่า ‘เพียงแค่เข้าไปในถ้ำและเก็บตัวอย่างสิ่งมีชีวิตไม่กี่ตัว มักจะพบสายพันธุ์ที่ยังไม่เคยค้นพบมาก่อน’ สะท้อนให้เห็นถึงความมหัศจรรย์ของระบบนิเวศหินปูนที่ถูกมองข้าม
ภูมิประเทศหินปูน เกาะแห่งวิวัฒนาการ
ภูมิประเทศเขาหินปูน เช่น อ่าวฮาลองในเวียดนาม เป็นโครงสร้างโบราณที่เกิดขึ้นเมื่อล้านปีที่แล้วจากปะการัง การกัดเซาะของน้ำฝนสร้างลักษณะพื้นผิวหยักเป็นร่องลึกและถ้ำใต้ดินขนาดใหญ่ ทำให้เกิดการแยกตัวของแต่ละแหล่งหินปูน กลายเป็น ‘เกาะวิวัฒนาการ’ ที่สายพันธุ์พัฒนาไปในทิศทางแตกต่างกัน
Lee Grismer ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัย La Sierra และผู้เชี่ยวชาญด้านตุ๊กแกอธิบายว่า ‘สายพันธุ์ใหม่กำลังถูกสร้างขึ้นในสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง’
การสำรวจกลางคืนที่เต็มไปด้วยอันตราย
ทีมสำรวจเริ่มงานหลังค่ำคืน เมื่อค้างคาวนับล้านตัวที่อาศัยในถ้ำออกไปล่าเหยื่อ นักวิทยาศาสตร์สวมหมวกไฟฉาย เดินป่ายผ่านเถาวัลย์ หลบใต้หินงอกหินย้อยที่หยดน้ำ และหลีกเลี่ยงแมลงที่บินเข้าหาแสงไฟ
การสำรวจเต็มไปด้วยความท้าทาย นอกจากความเสี่ยงจากเหมืองระเบิดและกับระเบิดที่ไม่ระเบิดแล้ว ทีมยังต้องย้ายพื้นที่เมื่อเกิดการปะทะกันระหว่างไทยและกัมพูชาในจังหวัดบัตดัมบัง
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่พิถีพิถัน
แต่ละการค้นพบต้องผ่านกระบวนการบันทึกที่เข้มงวด เริ่มต้นด้วยการถ่ายภาพในห้องโรงแรมที่จัดเป็นสตูดิโอ หินปูนถูกวางบนผ้ากำมะหยี่สีดำ สัตว์แต่ละตัวถูกบันทึกรายละเอียดก่อนการุณยฆาตเพื่อการศึกษา ตับที่อุดมไปด้วย DNA จะถูกนำไปตรวจวิเคราะห์ลำดับพันธุกรรม
Grismer วัย 70 ปี ที่ค้นพบสายพันธุ์ใหม่มาหลายสิบชนิดแล้ว เล่าว่าการค้นพบแต่ละครั้งทำให้เขานึกถึงความตื่นเต้นในวัยเด็ก "ความรู้สึกเดียวกัน ความเข้มข้นและพลังนั้น เหมือนกับไหลกลับมาอีกครั้ง"
ความขัดแย้งระหว่างการอนุรักษ์กับการพัฒนา
กัมพูชาผลิตปูนซีเมนต์ 11 ล้านตันต่อปี เมื่อเดือนพฤษภาคม นายกรัฐมนตรี Hun Manet ยกย่องภาคอุตสาหกรรมนี้ที่ลดการนำเข้า สร้างงาน และจ่ายภาษี แต่เน้นให้ขุดเหมืองอย่าง ‘รับผิดชอบ’
Tuy Noeun ชาวบ้านท้องถิ่นที่ช่วยนำทางทีมวิจัยเล่าว่า เขาและชาวบ้านเชื่อว่าผีสางอาศัยในถ้ำหินปูน แต่ยังคงยินดีหากบริษัทปูนซีเมนต์เข้ามาลงทุน ‘เราต้องการงานให้ผู้คนของเรา’
Sinovas เปรียบเทียบตุ๊กแกสายพันธุ์เหล่านี้กับนครวัดอันเป็นสมบัติของชาติ ว่าจะเอานครวัดไปทำปูนซีเมนต์หรือไม่? ไม่ทำเพราะมันเป็นสมบัติของชาติ สายพันธุ์เหล่านี้ก็ควรได้รับการพิจารณาเป็นสมบัติของชาติเช่นเดียวกัน
จากการค้นพบตัวอย่างประมาณ 40 ตัวในคืนเดียว ที่น่าจะเป็นสายพันธุ์ใหม่มี 3 ชนิด คือ ตุ๊กแกใหญ่ลายจุด ตุ๊กแกนิ้วงอที่มีหางลายขวาง และตุ๊กแกเท้าพัง เป็นเพียงส่วนเล็กของสมบัติทางชีวภาพที่รออยู่ในดินแดนที่เปราะบางนี้
