“สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์” คือสวนพฤกษศาสตร์สากลแห่งแรกของประเทศไทย และเป็นมรดกทางธรรมชาติอันล้ำค่า เกิดขึ้นด้วยพระมหากรุณาธิคุณและพระเมตตาแห่งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ตั้งอยู่ ณ อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ บนพื้นที่กว่า 6,500 ไร่ ได้รับการจัดตั้งขึ้นเมื่อปี 2537 ปีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์การสวนพฤกษศาสตร์ 2535 โดยมีสถานภาพเป็นรัฐวิสาหกิจอยู่ในสังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี
ในปี 2537 องค์การสวนพฤกษศาสตร์ ได้รับพระราชทานพระราชานุญาตจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ให้ใช้ชื่อสวนพฤกษศาสตร์ว่า “สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์”
บรรยากาศที่สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ เป็นไปด้วยความโศกเศร้าหลังการสวรรคตของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยมีการประดับผ้าขาว-ดำ บริเวณด้านหน้าสวนเพื่อถวายความอาลัย ขณะที่พนักงานเจ้าหน้าที่ต่างรู้สึกเสียใจกับความสูญเสียที่เกิดขึ้น โดยต่างบอกว่าพระองค์ท่านทรงมีพระเมตตากับพนักงานเจ้าหน้าที่อย่างหาที่สุดมิได้
ปัทวลัย จักรกระวาฬ นักจัดการงานทั่วไป หนึ่งในเจ้าหน้าที่ที่เคยเฝ้ารับเสด็จฯ เปิดเผยว่า มีโอกาสได้เฝ้ารับเสด็จฯ ทั้งหมด 8 ครั้ง ตั้งแต่ปี 2535 โดยในวันที่ 8 เมษายน 2539 ที่พระองค์ท่านเสด็จมาเปิดป้ายสวน แล้วทรงปลูกต้นไม้ ปีนั้นคือ มีโอกาสรับใช้พระองค์ท่านอย่างใกล้ชิด
ปัทวลัย กล่าวว่า ที่ผ่านมา รู้สึกซาบซึ้งในพระเมตตาของพระองค์ท่านที่ทรงทักทายพนักงานเจ้าหน้าที่ทุกคนอย่างเป็นกันเอง ซึ่งถือว่าเป็นคำพูด และภาพประทับใจที่ติดตัวมาจนถึงทุกวันนี้ ที่พระองค์ท่านทรงมีพระเมตตาเป็นอย่างมาก และตั้งแต่นั้นมาก็มีโอกาสรับเสด็จท่านทุกปี จนถึงวันที่ 27 มกราคม 2549 ถือเป็นครั้งสุดท้ายที่พระองค์ท่านเสด็จมาที่สวนพฤกษศาสตร์พระนางเจ้าสิริกิติ์ แห่งนี้ ที่ได้รับใช้พระองค์ท่าน”
“พระองค์ท่านทรงมีพระเมตตาอย่างมากพระราชทานเลี้ยงข้าราชการและข้าราชบริพารในพระองค์ ทำให้เหล่าพนักงานมีความปลื้มปีติเป็นอย่างมาก ที่มีโอกาสได้มาทำงานที่นี่และมีโอกาสได้กราบพระบาทท่านอย่างใกล้ชิด”
“พระองค์ท่านทรงงดงามมาก พระสุรเสียงนุ่มนวล ยังอยู่ในใจไม่เคยลืมจนถึงทุกวันนี้ รู้สึกภูมิใจ ถือเป็นบุญกับตัวเองและครอบครัวที่มีโอกาสได้ถวายงาน หลังจากนี้ไปจะขอตอบแทนพระมหากรุณาธิคุณด้วยการเป็นข้าราชการที่ดีของแผ่นดิน” ปัทวลัย กล่าว
ด้าน ปิยเกษตร สุขสถาน รักษาการรองผู้อำนวยการองค์การสวนพฤกษศาสตร์ กล่าวว่า สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ถือเป็นศูนย์กลางการอนุรักษ์พันธุ์ไม้ระดับนานาชาติ ก่อตั้งขึ้นตามพระราชดำริในปี 2537 เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์และศึกษาพรรณไม้ของไทยและต่างประเทศ
โดยได้รับพระราชทานพระราชานุญาต ให้อัญเชิญพระนามาภิไธยตั้งชื่อสวนว่า “สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์” อันเป็นสัญลักษณ์แห่งพระราชปณิธานในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติของพระองค์
“พระองค์ท่านได้เสด็จวางศิลาฤกษ์ในปี 2539 หลังจากนั้นพระองค์ท่านทรงเสด็จตรวจเยี่ยมงานของสวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์เป็นประจำเกือบทุกปี ตั้งแต่ปี 2539-2549 รวม 8 ครั้ง ถือเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างยิ่ง”
“ต่อมาในปี 2553 รัฐบาลได้ถวายพระราชสมัญญานาม “ พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ” แสดงถึงประราชปณิธานที่ทรงตั้งพระราชหฤทัยในการดูแลรักษาป่าไม้ และองค์การสวนพฤกษศาสตร์ได้น้อมนำมาสู่แนวทางปฏิบัติในการอนุรักษ์พรรณไม้ไทยให้อยู่คู่เมืองไทยเป็นมรดกของชาติ รวมทั้งต่อยอดส่งเสริมให้ประชาชนได้ใช้ประโยชน์ของพรรณไม้ต่างๆ”
“จะขอถวายตัวในการสืบสานพระราชปณิธานดูแลรักษาอนุรักษ์พรรณไม้ให้อยู่กับประเทศไทยตราบนานเท่านาน และส่งต่อบอกเล่าความประทับใจให้กับน้องๆ พนักงานเจ้าหน้าที่ทุกคน ให้ร่วมกันรักษาสิ่งเหล่านี้ไว้ โดยเฉพาะพระนามของพระองค์ท่านที่พระราชทานให้กับองค์การสวนพฤกษศาสตร์ ต้องน้อมนำรักษาไว้ให้สมพระเกียรติ” ปิยเกษตร กล่าว
