วัดนักบุญโยแซฟ โบสถ์บ้านคำเกิ้ม วัดคาทอลิกเก่าที่สุดในอีสาน
จากภารกิจไถ่ทาส สู่ศูนย์กลางคริสตชนลุ่มโขง
ถ้าดูหนังผีไทยสักเรื่องที่พระเอกคือ “หลวงพ่อ” ออกโรงปราบผีด้วยความศรัทธาและพลังแห่งธรรมะ คุณอาจเคยชินกับฉากวัดไทย กุฏิไม้ และเสียงสวดบาลี แต่ถ้าฉากเปิดเป็น “โบสถ์คาทอลิกเก่าแก่” กลางหมู่บ้านเล็กริมโขง บอกเลยว่าฟีลเปลี่ยน!
และสถานที่ที่ว่าก็คือ วัดนักบุญโยแซฟ บ้านคำเกิ้ม จังหวัดนครพนม
บ้านคำเกิ้มเป็นหมู่บ้านคาทอลิกแท้ๆ เกือบ 95% ของคนที่นี่นับถือศาสนาคริสต์ นอกนั้นก็มีชาวพุทธอยู่ด้วยอย่างกลมเกลียว
ต่างจากหมู่บ้านอีสานทั่วไป ตรงที่เวลามีพิธี พวกเขาไม่สวมเสื้อขาวเข้าวัดสวดบาลี แต่ใส่เสื้อสีสด เดินเข้าโบสถ์ ร้องเพลงสรรเสริญพระเจ้าเป็นภาษาไทย เสียงกังวานก้องออกมาถึงนอกโบสถ์
จุดเริ่มจากการไถ่ทาส
เรื่องมันเริ่มเมื่อกว่า 139 ปีก่อน เมื่อมิชชันนารีจากฝั่งขวาแม่น้ำโขงเดินทางมาเผยแผ่ศาสนา พร้อมกับภารกิจช่วยไถ่ตัวทาส 18 คนที่ถูกจับมาจากลาวแบบไม่เต็มใจ หลังชนะคดีจนได้อิสระ ชาวบ้านต่างหลั่งไหลมาขอความช่วยเหลือ “หนีร้อนมาพึ่งเย็น”
จากความเมตตานั้น ศรัทธาก็ค่อยๆ เติบโต และวัดคริสต์แห่งแรกในอีสานก็ถือกำเนิดขึ้น ก่อนขยายไปตามสายน้ำโขง จนถึงบ้านคำเกิ้ม และอีกหลายชุมชนคริสต์สำคัญ เช่น บ้านท่าแร่ (สกลนคร) บุ่งกะแทว (อีสานใต้) และหมู่บ้านสองคอน (มุกดาหาร) ที่ต่อมากลายเป็นตำนาน “มรณสักขีบ้านสองคอน”
โบสถ์เก่าที่เหลือเพียงหนึ่งเดียว
“โบสถ์เก่าคำเกิ้ม” ไม่ใช่แค่วัดธรรมดา แต่เป็น วัดคาทอลิกเก่าแก่ที่สุดในอีสาน และเป็นเพียงหนึ่งเดียวที่ยังคงรูปแบบดั้งเดิมไว้ หลังวัดรุ่นพี่ที่อุบลราชธานีและสกลนครถูกรื้อไปแล้ว
สร้างเมื่อปี 1904 (พ.ศ. 2447) โดยคุณพ่อเฟรสแนล พระสงฆ์คณะมิสซังต่างประเทศแห่งกรุงปารีส ตัวโบสถ์เป็นสถาปัตยกรรมลูกผสมระหว่างตะวันตกกับอีสาน — ผนังก่ออิฐถือปูนแข็งแรงแบบยุโรป แต่โครงหลังคาเป็นไม้ มุงด้วยไม้แป้นแบบบ้านอีสานในยุคนั้น
พิธีเสกโบสถ์เปิดใช้อย่างยิ่งใหญ่จัดขึ้นวันที่ 19 มีนาคม 1907 (พ.ศ. 2450) ตรงกับวันสมโภชนักบุญโยแซฟ บรรยากาศในวันนั้นคงอลังไม่ต่างจากงานบุญใหญ่ประจำปีของหมู่บ้าน
กลิ่นอายเก่า…กับเรื่องเล่าผี
ทุกวันนี้ วัดนักบุญโยแซฟ บ้านคำเกิ้ม ยังคงมีอาคารโบสถ์เดิมให้ชม พร้อมบ้านพักพระสงฆ์ที่ปรับเป็นพิพิธภัณฑ์เล็กๆ ด้านนอกยังเห็นร่องรอยกำแพงอิฐเก่าแก่บอกขอบเขตศาสนสถาน กระถางต้นคริสต์มาสเล็กๆ วางหน้าประตูเหมือนเชื้อเชิญให้เข้าไปสัมผัสบรรยากาศภายใน
และถ้าคุณเคยดูหนังผีไทยที่มีฉาก “พระปราบผี” ลองจินตนาการว่าฉากนั้นถูกถ่ายในโบสถ์คาทอลิกเก่าอายุร้อยปีแห่งนี้ แสงลอดผ่านหน้าต่างไม้ ลอยทาบผนังอิฐ เสียงสวดภาวนาดังก้องผสมกับเสียงลมพัด …ความศรัทธา ความเชื่อ และเรื่องลี้ลับมันจะขนลุกขนาดไหน
