‘เลขไทย‘ มาจาก ‘อินเดีย’ ไม่ใช่เขมร?

เป็นที่สงสัย เมื่อฟอนต์ตัวเลขในโทรศัพท์ IPhone ระบบปฏิบัติการ ios26 มีตัวเลขที่คล้ายเลขไทย มาก จึงเกิดความสงสัยว่า ‘เลขไทย’ มาจากไหนกันแน่  

จากการอ้างอิงบทความเรื่อง ถกหลักฐาน “เลขไทย” ได้แบบจากเลขเขมร หรือว่ามีต้นเค้าจาก “เลขอินเดียใต้” ของอาจารย์ ศานติ ภักดีคำ ในศิลปวัฒนธรรมที่ถอดรากระบบตัวเลขจากจารึกโบราณสู่ข้อถกเถียง 

“เลขไทย” ที่ใช้กันอยู่ทุกวันนี้ มักถูกอธิบายว่า มีที่มาจาก “เลขเขมร” ใช่หรือไม่ 

แต่หากสืบย้อนกลับไปที่หลักฐานทางจารึกและอักษรศาสตร์ ก็พบว่า ต้นตอแท้จริงคือ ’เลขอินเดียใต้‘ โดยเฉพาะอักษรและตัวเลขของราชวงศ์ปัลลวะ ซึ่งแพร่กระจายเข้ามายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 7–9 

เลขอินเดียใต้ : ต้นธารของเลขไทย ในสมัยทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 11–14) ดินแดนไทยมีจารึกที่ใช้อักษรทวารวดี ซึ่งพัฒนามาจากอักษรปัลลวะของอินเดียใต้ตัวเลขที่ปรากฏในจารึกทวารวดีและจารึกสุโขทัยช่วงต้น มีลักษณะสืบเนื่องกับตัวเลขอินเดียใต้โดยตรง มากกว่าการเลียนแบบเลขเขมร 

เขมร เพื่อนร่วมเส้นทาง ไม่ใช่ต้นกำเนิด แม้ว่าในสมัยเมืองพระนคร เลขเขมรจะได้รับอิทธิพลจากเลขอินเดียใต้เช่นเดียวกัน แต่การเหมาว่าเลขไทย “ได้แบบ” จากเขมรเพียงอย่างเดียว จึงอาจไม่แม่นยำพอ เพราะทั้งไทยและเขมร ต่างรับอิทธิพลตรงจากอินเดียใต้  

ความคล้ายคลึงของเลขไทยและเลขเขมรเกิดจากการมี รากร่วมเดียวกัน (common source) ไม่ใช่การลอกเลียนโดยตรง 

และต้องไม่ลืมว่าแหล่งอารยธรรมที่มีอิทธิพลต่อพื้นที่เอเชียใต้ก็ คือ จีนและอินเดีย แน่นอนว่าประเทศกัมพูชา อาจจะเคยเป็นประเทศที่ยิ่งใหญ่ แต่เชื่อว่าต้นเค้า ‘เลขไทย’ คงไม่ได้มาจากเขมรแน่นอน  

หากย้อนกลับไปที่คำถามว่า “เลขไทยมาจากเขมรหรืออินเดียใต้?” หลักฐานเชิงอักษรศาสตร์ชี้ว่า ’เลขไทย‘ มีต้นกำเนิดจาก ’เลขอินเดียใต้’ โดยตรง  

ส่วน ’เลขเขมร‘ ก็มาจากรากเดียวกัน จึงอาจกล่าวได้ว่า เลขไทยกับเลขเขมร เป็นพี่น้องร่วมสายเลือด ไม่ใช่การรับแบบอย่างต่อเนื่องจากเขมรเพียงฝ่ายเดียว