ทำไมน้ำมันไทย ต้องขึ้นลงตามราคาตลาดโลก?

เคยสงสัยกันมั้ยว่าทำไมราคาน้ำมันในประเทศเรา ขึ้นลงตามราคาน้ำมันในตลาดโลก มาดูสาเหตุว่าทำไมราคาน้ำมันสำเร็จรูปในไทย ต้องอ้างอิงตามตลาดโลก และปัจจัยอะไรที่ทำให้ราคาน้ำมันในประเทศเปลี่ยนแปลงไปตามราคาสากล

เริ่มจากทำความเข้าใจว่า "น้ำมัน” สำคัญต่อชีวิตประจำวันอย่างไร? น้ำมันเป็นปัจจัยสำคัญในชีวิตของทุกคน การเดินทางทุกอย่างต้องใช้น้ำมันเป็นเชื้อเพลิง นอกจากนี้น้ำมันยังเป็นต้นทุนสำคัญในการขนส่งสินค้า ทำให้ราคาน้ำมันมีผลต่อราคาสินค้าอุปโภคบริโภค

น้ำมันถือเป็น “สินค้าสากล” โดยหลักแล้ว น้ำมันดิบอ้างอิงที่สำคัญของโลก ประกอบด้วย Dubai เป็นน้ำมันดิบจากแหล่งตะวันออกกลาง, Brent แหล่งผลิตที่อยู่ในทะเลเหนือ โดยอยู่ระหว่างเกาะอังกฤษ และคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย และ West Texas Intermediate เป็นน้ำมันดิบอ้างอิงที่สำคัญในทวีปอเมริกา

นอกจากนี้ ตลาดกลางซื้อขายน้ำมัน ที่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางและมักถูกนำมาใช้เป็นมาตรฐานในการอ้างอิงราคา เนื่องจากมีความน่าเชื่อถือและมีปริมาณการซื้อขายสูง มี 3 แห่งหลัก อย่าง ตลาดนิวยอร์ก, ตลาดลอนดอน และตลาดสิงคโปร์

สำหรับราคาน้ำมันที่ใกล้ตัวกับผู้บริโภคชาวไทยก็คือราคาน้ำมันหน้าสถานีบริการหรือราคาขายปลีกของสถานีบริการต่าง ๆ ซึ่งมีราคาค่าเนื้อน้ำมันที่อ้างอิงราคาน้ำมันสำเร็จรูปจากตลาดสิงคโปร์เป็นสัดส่วนโดยหลัก

ราคาน้ำมันโลกที่มีขึ้นลงนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญหลายอย่างในตลาดโลก

1.อุปสงค์ - อุปทานถ้าอุปสงค์สูง คนต้องการใช้น้ำมันเยอะ แต่มีอุปทานน้อย ผลิตไม่พอ ราคาน้ำมันก็จะเพิ่มสูงขึ้น แต่ถ้าอุปสงค์ลดลง คนใช้น้อย แต่มีอุปทานสูง ผลิตน้ำมันมากเกิน ราคาน้ำมันก็จะลดลง

2.นโยบายของกลุ่ม OPEC และประเทศผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ ถ้าลดกำลังการผลิต จะทำให้น้ำมันหายากขึ้น ราคาน้ำมันเพิ่มสูงขึ้น แต่ เพิ่มกำลังการผลิต จะทำให้มีน้ำมันมากขึ้นในตลาด  ราคาน้ำมันก็จะลดลง

3.เหตุการณ์เศรษฐกิจและการเมืองโลกมีผลโดยตรงต่อราคาน้ำมัน

แล้วรู้กันหรือไม่ว่า น้ำมันไทยมาจากไหน? ทำไมราคาน้ำมันไทยต้องขึ้นลงตามตลาดโลก

อันที่จริงแล้ว ไทยผลิตน้ำมันดิบเองได้ แต่ไม่พอใช้ เนื่องจากอัตราการผลิตค่อนข้างจำกัด จึงต้องพึ่งพาการนำเข้าน้ำมันดิบจากตลาดโลก ประมาณ 80-85% เพื่อให้เพียงพอกับความต้องการกลั่นเป็นน้ำมันสำเร็จรูปใช้ภายในประเทศที่เพิ่มขึ้น โดยราคาน้ำมันสำเร็จรูปของประเทศไทยมีการอ้างอิงมาจากตลาดสิงคโปร์ เพราะตลาดสิงคโปร์เป็นศูนย์กลางการซื้อขายน้ำมันในภูมิภาคเอเชีย มีปริมาณการซื้อขายที่สูง ทำให้ราคาเป็นที่ยอมรับในวงกว้าง และได้การยอมรับในระดับสากล

แล้วถ้าไทยกำหนดราคาน้ำมันเอง จะดีหรือไม่ ?

หากไทยกำหนดราคาน้ำมันให้ ต่ำกว่าตลาดโลก โดยไม่อ้างอิงราคาสากล อาจช่วยลดค่าครองชีพในระยะสั้น แต่ในระยะยาวอาจเกิดผลกระทบหลายอย่าง เช่น ผู้นำเข้าไม่อยากนำเข้าน้ำมัน โรงกลั่นขาดแรงจูงใจในการลงทุนและผลิตน้ำมัน เนื่องจากเกิดการขาดทุน ทำให้การนำเข้าน้ำมันลดลง, เกิดการลักลอบนำออกไปขายต่างประเทศ เพราะจะได้ราคาสูงกว่า ทำให้เกิดปัญหาขาดแคลนน้ำมันภายในประเทศ รวมทั้งเกิดการกักตุนสินค้าเพื่อขายต่อในช่วงที่ราคาสูงขึ้น และตลาดมืดที่ทำให้เกิดความไม่เป็นธรรม

แต่ถ้าประเทศไทยกำหนดราคาน้ำมันให้ สูงกว่าตลาดโลก โดยไม่อ้างอิงราคาสากล อาจเกิดผลกระทบหลาย ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว เช่น ต้นทุนการผลิตและค่าครองชีพสูงขึ้น, อุตสาหกรรมและภาคธุรกิจได้รับผลกระทบจากต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น รวมถึงการท่องเที่ยวลดลง หรือรัฐบาลอาจต้องใช้มาตรการแทรกแซงในการอุดหนุนราคาน้ำมัน

รับมือกับราคาน้ำมัน: กลยุทธ์ฝ่าความผันผวนอย่างชาญฉลาด